पृष्ठ:हिन्दी विश्वकोष नवम भाग.djvu/४५९

विकिस्रोत से
यह पृष्ठ अभी शोधित नहीं है।

ताम्रलिप्तक-साम्राज्य राज-प्रासादक हातके भीतर प्रच भो देदार अलो. ताम्रवन्त (स'• पु०) ताम्रवन्त यस्य बहुवो। १ कुलवी, वेगको कव मौजूद है। तमलुक देखे।। कुलथी। (त्रि०) २ रसान्तक वृक्षमात्र, लाल कुलयो. राजा लक्ष्मीनारायण और रुद्रनारायणमें परस्पर का गाछ। (क्ली. ) रतवन्त कर्मधा । ३रताहन्त, विवाद होने के कारण प्रजाने कर न दिया और इमलिये लाल कुलथी। जमींदारी नीलाम पर चढ़ गई। आधा अंश तो सुन- ताम्रशाहोय (सं० पु० ) ताम्रपर्ण परिच्छाधारी बोह तानगाछाके मधुसूदन मुखोपाध्यायने खगेद लिया और मप्रदाय भेद, ताँबे रङ्गका कपड़ा पहनने वाला बौद्धका प्राधा पंश कलकत्ते के छातूबाब ने । छातूबाबूका अंश एक म प्रदाय । विकने पर उसे महिषादलके गजाने खरोद लिया। ताम्रशासन ( म० को०) ताम्रपट्टे लिखित शासन। १८५५ ई० में राजा लक्ष्मीनारायणको मृत्य हो गई। ताम्रपट्टमें राजनिर्दिष्ट अनुशासन, सबिको चहरमें खुद उनके दो पुत्र थे उपेन्द्र और नरेन्द्र। उपेन्द्र के कोई वाया हुआ राजानुशामन। तामप४ देखो । सन्तान न थी । १८८८ ई० में नरेन्द्रनारायणको भो मृय ताम्रशिखिन् (स० पु० स्त्रो. ) ताम्रवर्णा शिखा चुड़ा हो गई। अम्तास्य इति इनि। कुक,ट, मुरगा। (वि.) ताम्र ताम्रलिपक (म. पु.) ताम्रलिग स्वार्थ कन् । देश- शिवायुका, जिसकी चोटो लाल हो। विशेष, एक देशका नाम । ताम्रमार (म. क्लो० ) ताम्रवत् रक्तवर्ण: सारो यस्य ताम्रलिपिका (म. स्त्री०) तामूलिप्त देखा। बहनो० । १ रताचन्दन, लानचन्दन। (वि.) २ रता. ताम्रलिप्लो ( स. स्त्री.) नगरोविशेष, एक नगरका सारक वृक्ष मात्र, जिमका गम लाल हो। (१०) रताः नाम। सार: कर्मधा । ३ सतमार, लाल रस ।। तात्रवण (म• पु०) ताम्रस्य व व यस्य बहवो। १ तानमारक (म.ली.) ताममार-स्वाथें कन । १रक्त पनिबादण, एक प्रकारको घाम । २ रतावण, लाल चन्दन। (पु.) रक्तवण: साग यस्य इति कप । २रता रङ्ग। ३ भारतवर्षीय होपभेद, मिहल होप, मोलोन। दिर, लाल खैर । ४ वैद्यकके अनुमार मनुष्णके शरीर परको चौथी ताम्रमारिक (म० पु. ) ताम्र: मागेऽस्तास्य ठन् । १ त्वचाका नाम । रक्तावदिर, लाल खैर। २ रक्तचन्दन । ताम्रवर्णा ( म० स्त्री० ) तामस्य व वण यस्याः बहुव्रो। ताम्रा ( म स्त्रो०) ताम-टाप । १ मेटलो, मिहलो श्रोड पुष्प, अड़हन, गुडतरका पेड़। पोपल । २ ताम्रवल्लीलता। ३ गुञ्जा, धुवचो नामको तामवलो ( स. स्त्री० ) ताम्रवर्णा वल्ली मध्यन्नो. लता। ४ दक्षप्रजापतिको कन्या। यह कश्यपकी कर्मधा। १ मञ्जिष्ठा, मजोठ । २ चित्रकूट देगोया अन्यतमा पत्नी थीं। इममे ५ कन्यायें उत्पन्न हुई थी लता, एक लता जो चित्रकूट प्रदेशमें होता है। इसका जिनके नाम ये हैं- को. भ्य नो, भामो, सुग्रोवो, शुचि मस्मत पर्याय-ताम्रा. तालो, तमाली, तमालिका, सूक्ष्म- और ग्राधिका। ( गरुडपुराण ) वो, सुलोमा, गोधनी ओर तालिका है। इसका गुण- ताम्राक ( म० पु. ) उपहोपभेद, एक उपहोपका नाम । कपाय, कफदोष, मुख और कण्ठोत्य दोषनाशक तथा ताम्राक्ष ( म० पु०-स्त्रो० ) ताम्र रतामे अक्षिणो यस्स मा कृषिकारक है। बहवो०, अक्षिन् अच । १ कोकिल, कोयल । (त्रि.) ताम्रवीज (मपु०) ताम्र वो यस्य बहवो०।१ कलस्य, २ ताम्रनयन, जिसको अखि लाल हो। . कुलथी। (त्रि०) २ रतावोजक वृक्षमात्र, वह वृक्ष "तत आसाद्य तरसा दारुण गौतमीसुत । जिसके फल साल होते हो । (को०) ताम' रक्त वीज ववन्धामर्ष ताम्राक्ष: पशु रसनया यथा ॥" . कर्मधा। ३ रतावर्ण वोज, लाल बीज । ( भागवत०१॥॥३३) साम्राक्ष (सपु०) १ रत्तचन्दन वृक्ष। २ कुलत्य, ताम्राख्य ( स० पु. ) ताम्रमिति प्राख्या यस्य बहुव्रो । कुलथी। ३ रतावण कक्ष, लाल रङ्गका पड़। उपहोपभेद, तामहोप।