पृष्ठ:हिन्दी विश्वकोष अष्टादश भाग.djvu/२८१

विकिस्रोत से
यह पृष्ठ अभी शोधित नहीं है।

२७८ मृदङ्ग-मृण्टेरुक मृदङ्ग ( स० क्ली०) मृदु कोमलं अङ्ग यस्य । ११ वङ्ग, मृपादृष्टि (सं० स्त्रो०) १ भूल देखना। २ भ्रमपूर्ण मत. रांगा। २ कोमल अवयव, कोमल शरीर। प्रदान, झूठी समझ। मृद्वी ( स० स्त्री०) मदु (वोतो गुणवचनात् । पा ४।१।४४ ) मुषाध्यायिन, ( सं० पु० ) मुषाध्यायति चिन्तयतीति इति ङीष्। १ कोमलाङ्गी,। २ कपिल द्राक्षा, सफेद | ध्ये णिनि। वक, वगुला। अंगूर (त्रि०) ३ मदु, कोमल । "कङ्को वको बकोटश्च तीर्थसेवी च तापसः। मृदोका ( स० स्त्री० ) मृदु बाहुलकात् ईकन् टॉप । १ | मीनघाती म्षाध्यायी निश्चलानश्च दाम्मिकः ॥" द्राक्षा, दासा । २ कपिल द्राक्षा, सफेद दाख। ३ (राजनि०) द्राक्षासव, अंगूरको शराव । । मृषानुशासिन् (सं० त्रि०) मृपा अनुशास-णिनि । मिथ्या मुद्रीकादि (संपु०) द्राक्षादि सिद्ध कषाय, पित्तज्वरमें | अनुशासनकारी, वृथा अनुयोग करनेवाला। यह बहुत उपकारी है। मृषाभापिन् (सं० त्रि०) मृषा भाषते भाष णिनि । मिथ्या- मरीका मधुकं निम्वं कटुका रोहिणी समा। वादी, झूठ बोलनेवाला। अवश्यायस्थितं पाक्यमेतत् पित्तज्वरापहम् ॥" | मृषार्थक (सं० ली० ) मृषा-अर्थोऽस्य, बहुवीही कप् । (चक्रदत्तपित्तज्वरचि०)। अत्यन्त असम्भवार्थ वाक्य, जो होने योग्य नहीं हो उसे मृद्वीकादिकषाय ( स० पु० ) कषायौषधभेद। कहना, जैसे, वन्ध्यासुत, खपुष, इत्यादि । मृद्वीकासव (सं० पु०) द्राक्षासव, अंगूरकी शराव। | मुषालक (सं० पु०) मृषा मिथ्या अचिरस्थायित्वेन मुकु- मृध (स० क्लो० ) मर्धते क्लिद्यतीति मृध् क। युद्ध, लोद्गम काल एव इत्यर्थः अलं अलङ्करणं कायति प्रकाशय तीति कैक। आम्रवृक्ष, आमका पेड़। इसमें थोड़े अपयाते ततो देवे कृष्णे चैव महात्मनि । ही दिन मंजारयोंका अलङ्कार रहता है, इसीसे इसका यह पुनश्चीवर्तत मृध परेषां लोमहर्पणम ॥" नाम रखा गया है। (हरिव'श १८२।१) | मषाचाच (सं० स्त्री०) मिथ्या वाक्य, झूठा वचन । (त्रि०) मृधस् (सं० पु०) युद्ध, लड़ाई । २ मिथ्यावादी, झूठ बोलनेवाला। मृधा (सं० अव्य०) मृषा, झूठमूठ । मृषावाद (सं० पु०) मृषा मिथ्या वादः कथनं। १ मिथ्या- मध्र (सं० त्रि०) १ शत्र, दुश्मन। (क्लो०) २ घृणा, | वाक्य, असत्य वचन । २ असत्य भाषण, झूठ बोलना। तिरस्कार। मृषावादिन् (सं० त्रि०) मृषा-वदतीति वद्-णिनि । मिथ्या- मन्मय (सं० त्रि०) मुद्-विकारे स्वरूपे वा मयट । मृत् वादक, झूठ बोलनेवाला। स्वरूप, मिट्टीका बना हुआ। मुषोद्य ( स० क्ली०) मृषा-वद् (राजसूयसूर्य मृषोद्यरूप्यकुप्य- मन्मरु (सं० पु० ) मृत्सु मरुः । पाषाण, पत्थर । कृष्टपच्याव्यथ्याः। पा ३११४४) इति क्यप, निपातितश्च । मुन्मान (सं० क्ली०) कूप, कुआँ। १ मिथ्या वाक्य, असत्य वचन । (त्रि०) २ मिथ्यावादी, मृल्लोष्ट (सं० क्ली०) मृत्तिकाखण्ड, मट्टीका टुकड़ा। झूठ बोलनेवाला। मृशा खाँ-एक मुसलमान जमींदार । मूशा खाँ देखो। मृष्ट (सं०नि०) मज-क्त । १ शोधित । (क्लो०) २ मरिच, मृषा (सं० अध्य० ) मष्यते इति मृष का। १ मिथ्या, झूठ- मिर्च । मूठ। (त्रि०) २ असत्य, झूठ। मृष्टवत् (सं० त्रि०) परिशुद्ध भावयुक्त। मुष्टि (सं० स्त्रो०) १ परिशुद्धि, शोधन । २ अन्नादिका मुषाज्ञान (सं० क्ली०) मिथ्या ज्ञान, झूठी समझ। मृषात्व (सं० क्ली० ) मृषो भावे त्व। मिथ्यात्व, अस- संस्कारविशेष। मष्टरुक (सं० त्रि०) १ वदान्य, मधुरभापी । २ मिष्टाशी, त्यता। | मिष्टान्न खानेवाला। ३ अतिथिद्वेषी। मृषादान (सं० क्ली० ) पृथा दान ।