पृष्ठ:हिन्दी विश्वकोष एकविंश भाग.djvu/७७०

विकिस्रोत से
यह पृष्ठ अभी शोधित नहीं है।

६७६ . विपहा-विषादिन "विर संहत्त मीशा या तस्माद्विषहरी स्मृता।" विषाणयत् (सं० वि० ) शृङ्गो, सी गवाला। ... ('देवीभागवत |४|४७ ) मनसा देखो। विषाणान्त ( स० पु०.) गणेशके दांत । .. विपदा (स. स्त्रो०) विष हन्ति हन-इ-स्त्रियां टाप । १ देव विषाणिका (स. स्त्रो०) १ मेपो मेडासिगो। दालो लता, पंदाल । २ निर्वियोधास । • . (रत्नमाला) २ कर्कटङ्गो, काकड़ासी गी । पर्याय-हो, विपहारक (सपु०) भूकदम्ब । कर्कटङ्गी, कुलीर, अजङ्गो, रता, कर्कटाया। , विपहारिणी (स' स्त्री० ) निर्विपा. निविपी नामक | (भावप्र०) ३ सातला नामका थूहर । ४ भावतको : घास। भगवतवल्ला नामको लता। ५ ऋपभक नामक . विषहृदय (स.नि.)वि हदथे यस्य । जिसका आन्त:- | भोधि । ६ङ्गाटक, सिंघाड़ा । ७ काफोली। . . करण विषमय हो। विषाणिन (स० वि०) विषाणमस्त्यस्येति विषाण इनि । ' विध (सं० त्रि०) वि सह-यत् । विशेष प्रकारसे सह- ११ङ्गो, सींगवाला । (पु०)२ हस्ती, हाथी । ३ शृङ्गारक, . नोय, खू। सहने योग्य । सिंघाड़ा। ऋपमक नामको मोपधि । ( राजनि ५ . विषा ( स० सो०) १ अतिविषा, अतीस । पर्याय शूकर, सुगर। ६ वृप, सांढ़। काश्मीरा, अतिविपा, श्वेता, श्यामा, गुजा, अरुपाल । विषाणो (सं० खो०) १ क्षीरकाकोलो । ( भेदिनी )२ (रत्नमाला ) विश्वा, शृङ्गी, प्रतिविषा, शुक्रुकन्दा, वृश्निकाली, विछाती । ३ तिन्तिडी, इमली । ' उपविया, भङ्ग घुणवल्लभा। गुण-उष्णवीर्य, (शब्दच०)। ५ मावत को लता, भगवनवली नामकी । कटु, तिक्त, पाचनी, दीपनी तथा कफ, पित्त, अतिसार, अतिसार, लता। ६ वर्मकपा, चमरखा। ७ कदलीवृक्ष, केलेका . . आम, विप, कास, वमि और क्रिमिनाशक । (भाषप्र०) पेड। ८ शृङ्गारक, सिंघाड़ा । धिप, जहर । २ लालिका, फलिहारी। (वेधक निघ०) ३ कर विपातकी ( स्त्री) विपको संयोजनाकारिणी । । . तुण्डो, कड़वों कन्दररो। ४ कटुतुम्यो, कड़वी तरोई । (अथर्य ७५११८२) ५काकोलो। ६बुद्धि, मला विषाक्त ( स० त्रि.) विपमिश्रित, विपयुक्त, जिसमें विष | | विषाद् ( स० त्रि०) विपं अत्तीति विषादु पियप् । १ मिला हो, जहरोला। विषमक्षक, जहर खानेवाला, (पु० १२ शिध, महादेव । . यिपाख्या (स' स्त्री०) शक्लकन्दातिविपा, सफेद अतोस। विपाद ( स० पु०) वि.सद घर । १ खेद, दुख, रज । २ . विषाप्रन (संपु०) तलवार। जड़ता, जड़ या निश्चेष्ट होनेका भाय । ३ कार्यमें मनुः । विपाङ्कर (संपु०) शल्यास्त्र, तीर । ( त्रिकापडकोष) त्साह या अनिच्छा, काम करनेके बिलकुल जी न . विपाङ्गना (स. स्त्री०) विपनारी। विपकन्या देखो। चाहना । ४ पूर्खता, घेवकूफी। - - विषाण ( स० वि० ) १ विशेष प्रकारसे मददाता । (ऋक् । विपादन ( स० क्ली० ) विषाद, दुःख, रंज । ५।४।११) (पु.) २ कुट या कुड नामक गोपध्र । विपादनो ( स० स्त्री० ) विषाय तन्निवृत्तपे अद्यतेऽसौ . ३ पशुङ्ग, पशुका साग । ४ हस्तिदन्त, हाथीदांत । अद्-ल्युट खियां डोप । १ पलाशी नामकी लता।२ इन्द्र- (शिशुपालवध १६०) २ वराहदन्त, सूअरका दांत । वारुणी। ६ मेडी, मेढासिंगी। इसका फल सोगके जैसा होता विपादयत् (स० लि०) विषादयुक्त, विषादित। . ... . है। ७ पौषधको लता। ८ वृश्चिकाली, विच्छ नाम- विपादिता (सं० स्रो०) १ विपादयुक्ता । २ विपादका। 'को लता। क्षोरकै कोली। १० वाराहोकन्द, गेठी । धर्म या भाव। . • ११ निन्तिड़ी, इमली। विषादित्व (स. क्लो०) विपण्णता, विषादयुक्तका .. विषाणक ( पु०) विषाण स्वार्थ कन् । विवाण देखो। माघ या धर्म। ।। . विषाणका ( स० बी० ) वह जिससे रोग अच्छी तरह विपादिन ( स० त्रि०) विषादो विद्यतेऽस्य इति विपाद- ." पहवाना जाय! ( अथर्ण ६१४४३) . - इनि। विषादयुक, विषण्ण . ... . .