पृष्ठ:हिन्दी विश्वकोष षष्ठ भाग.djvu/१६७

विकिस्रोत से
यह पृष्ठ अभी शोधित नहीं है।

गतरस-गतायुः यस्याः, बहुव्री०। १ विधवा । २ जिसका स्वामी दूर- विनष्ट भागत पुनः मंसारगमन यस्मात्, बहुव्री.। देश गया हो। महादेव ___"किम सामग नभई का।' (मच) ___ "मोतिनोतिः पहात्मा हो मान्यो गतागतः ।। गतरम ( सं० त्रि०) जिसका रम नष्ट हो गया हो, विरम । ( भारत १३।१०४) "यासाम शतासः पूति यसता या' (गांता) गतागति ( म'• स्त्री०) गमनागमन । गतव्यथ (मं० त्रि०) गता नष्टा व्यथा पोड़ा यस्य, बहुव्रो०। गतागतिक ( म० त्रि०) गमनागमनमे जा निष्पादित हुपा व्यथाशून्य, जिसको कोई कष्ट न हो। गतमर्याद ( मंत्रि .) गतमर्यादा यस्य, बहुव्री०। अप- गताङ्क (म त्रि.) जिममें मत्य रुषके 'चह्न अब रहन मानिस, जिसको मर्यादा नष्ट हो गई हो। हो गये हों। गतरात्रि ( सं० स्त्री० ) प्रतीत रात्रि, बीती हई रात।। गताध्वन् (मत्र.) तत्त्वज्ञ, जाततत्त्व, जाननका भाव। गतलज्ज ( मं० त्रि०) गता लज्जा यमा, बहवो । निलज्ज, गताध्वा ( म० स्त्रो०) चतुर्द गोयुक्त अमावस्या तिथि । वेशर्म, बेहया । गतानुगत ( सं. वि. ) गतस्य अनुगत:, ६-तत्। जो किसी गतशोचन (मं. क्लो. ) गतमा शोचनं, ६-तत्। अतीत आदमोके पीछे पोछ जाता हो। ( ली.) गतस्य अनगत विषयका अनुशोचना वातोत बातका ख्याल करना। अनुगमन, ६-तत । २ गमनका अनुगमन, एकके पोके गतमोचना ( सं० स्त्रो०) गतस्य शोचना, ६-तत् । गतानु- दूमरेका जाना। शोचन, बोते हुए बिषयका स्मरण । गतानुगतिक (म त्रि. ) गतानुगति अस्त्यस्य गतानुगत. गतमी (मंत्रि०) गता श्री: शोभा यस्य, बहुव्री०। जिसको ठन्। गमनानुगमनविशिष्ट । शोभा नष्ट हो गई हो। निष्य भ, जिममें किमी तरहको "एकमा कम वो करीन्यनोऽपि गरिन। चमक न हो। गतामगतिको मोका न लोश: पारमाथि क: *(११) गतमा ( मंत्रि. ) गतः नष्टः मङ्ग- पाम क्लियस्य, बहुव्री। गतान्त (म० वि० ) गत: उपस्थितः अन्त: अन्तकालो नि:मङ, जिमने दृमरेको मङ्गत छोड़ दी हो। यस्य, बहुव्री० । मुमुषु, जसका अन्तकाल उपस्थित हो गतमबक ( मं० पु० ) मदशून्य हस्ती, वह हाथी जमके गया हो। मद न हो। गतायात ( म० क्ली० ) गतञ्च आयातञ्च तयोः ममाहारः गतस्पृह (मं० त्रि०) गता नष्टा स्पृहा यस्य, बहुब्री० । निम्पृश, समाहारहन्द । गमनागमन । किमो चीजकी इच्छा न हो। गतायुः (म. त्रि.) गत गतप्राय पायर्जीवनकालो यस्य, "गतस्य कोऽभयागमनप्रयोजन ।। ( माघ ) बहुव्री। जिसका प्रायः शेष हो, चरमकाल उपस्थित, गतस्मय ( मं० वि०) १ गर्व शून्य, जमके अभिमान न हो। मरनेवाला। २ विस्मयशून्य । वैद्यको चिकित्सा प्रारम्भ करनेसे पहले रोगीके गतात (म त्रि०) गतमति यमा बहवी० । नेत्रहीन, अन्धा। आयका विषय अच्छी तरह विवेचना करके देख लेना मनांक । मंत्र.) जिममें सत्पुरुषके चिन्ह अब न रह चाये । यह विषय वैद्यशास्त्रमें बहत ही कठिन है। गये हों। महात्मा सुश्रुतन आयु प्राय शेष होने पर रोगीके जो गतागत ( मं. लो. ) गत गमनं आगतं प्रागमनं योः । लक्षण प्रकाशित होत, उनमें कई एक निर्णय किये हैं- ममाहार:: समाहारहन्छ । गमनागमन, आना जाना ! मनुषाका मृत्य काल पा पहंचनेसे उसका शरीर और "oa वयो धर्ममनप्रपना गतागत कामकामा लभन्त । (गीता) स्वभाव बदल जाता है । जो व्यक्ति वास्तविक कोई शब्द गत अर्ध्वगमन ागतमधोगमन यत्र, बहुव्री०। न होते भी नाना प्रकारकै शब्द सुना करताः जो ममुद्र, २ पलीकी गति, चिडियाकी चाल । (पु.)३ गत पुर वा मेघका शब्द सुन करके अन्य प्रकार समझता Vol. VI. 42.